W przypadku konstrukcji rozporowych dachu, jaką jest najpopularniejszy w budownictwie ludowym dach krokwiowo jętkowy, strop spina dach przenosząc siły rozciągające powstałe z rozporu dachu. Wszystkie te funkcje są równie ważne i projektując budynek a następnie go budując należy o tym pamiętać.
Z faktu iż strop spina ściany i przenosi rozpór dachu wynika kierunek ułożenia belek stropowych. Są one ułożone prostopadle do ścian wzdłużnych a tym samym do okapów i kalenicy. Wymiary belek stropowych wynikają oczywiście z obciążeń jakim są poddawane, ale często warunki nośności są spełnione przez belki dla oka zbyt cienkie dlatego ze względów estetycznych warto dać belki większa niż to wynika z obliczeń. Moim zdaniem przekroje drewna, które dobrze wyglądają na stropie niedużego domu to przynajmniej 12x18cm. Oczywiście w większym domu musi to być znacznie więcej.(Ryc.2)
Strop drewniany nie powinien mieć rozpiętość przekraczającej 4,5m gdyż powyżej tej wielkości przekroje belek stropowych stają się naprawdę duże a tym samym drogie. Jeżeli jednak koniecznie chcemy mieć powierzchnie o większych gabarytach to powinniśmy wprowadzić jakiś podciąg, gdyż łatwiej i taniej jest zdobyć jeden nawet bardzo duży element niż kilkanaście albo nawet kilkadziesiąt dużych belek stropowych. Należy pamiętać że belki wystają na zewnątrz i źle to wygląda jeżeli mają różne wymiary, dlatego w całym domu powinny być jednakowe. Domy mazurskie mają zazwyczaj wzdłużną ścianę konstrukcyjną która dzieli dom na dwie części. Zakładając że żadna z tych części nie może mieć więcej niż 4,5 m szerokości wychodzi nam max szerokość budynku 9m.
Belka stropowa jeżeli już musi być łączona, to sztukuje się ją na podporze. Przyjmuje się bowiem, że nie ma wzdłużnych połączeń sztywnych przenoszących cały moment zginający. Belka łączona przenosi jednak znacznie mniejsze obciążenia niż belka ciągła zrobiona z jednego kawałka. W związku z powyższymi zasadami nie ma sensu w budynkach niewielkich jakim są domy drewniane sztukować belek stropowych i należy szerokości tych budynków dostosować do łatwo dostępnych długości drewna. Tarcica o długości do 9 m nie jest nazbyt droga i w miarę łatwo dostępna, w związku z czym długość ścian szczytowych powinna wynosić nie więcej niż około 8m gdyż wtedy długość belek stropowych, które winny wystawać przed lico ściany będzie wynosiła około 9m. Rozstaw belek stropowych wynika z kilku czynników:
1. Belki zbierają obciążenie z określonej powierzchni stropu- czym rozstaw większy tym większe obciążenie pojedynczej belki a tym samym większy musi być jej przekrój.
2. Na belkach stropowych spoczywają deski których ugięcie jest tym większe im większy jest rozstaw belek. Zwiększając rozstaw stropu musimy zwiększyć grubość desek na stropie ażeby ich ugięcia nie były zbyt duże.
3. Belki stropowe są widoczne zarówno w pomieszczeniach jak i na zewnątrz, dlatego należy znaleźć takie rozstawy które będą w całym budynku jednakowe, natomiast stropy znaczniejszych pomieszczeń będą podzielone na równe pola.
Dawne stropu mają bardzo duże rozstawy- rzędu 150 nawet 180 cm. Wynika to miedzy innymi z tego że dawne poddasza nie były użytkowe, a nawet jeżeli były to do podłóg na poddaszu nie klejono terakoty czy gresu, jak to się czyni obecnie, a jak wiadomo posadzki takie ułożone na stropach, które się w widoczny sposób uginają , szybko się zniszczą. Układ stropów zbyt gęsty nie wygląda jednak zbyt dobrze dlatego belki stropowe nie powinny być układane gęściej niż co 90 cm a przy pogrubieniu desek na stropie warto belki układać w rozstawie 120 cm.
Belki stropowe są układane na oczepach wzdłużnych. Jeżeli oczepy są wysokie a belka stropowa niezbyt to można belki stropowe wpuścić całkowicie w oczep, np.: belki o wysokości 18 cm możemy podciąć spodem na 4 cm i wpuścić w oczep wysokości 30 cm wcięty na 14 cm a tym samym góra oczepów i belek się zlicuje. Zazwyczaj jest to niemożliwe dlatego między belki wystające nad oczep na kilkanaście cm wstawia się krótkie beleczki zaślepiające tą przestrzeń. W dawnych domach Mazurskich często wstawiano w to miejsce cegły na romb.
Łączenie belek stropowych z oczepem to miejsce w którym stosowano chyba najwięcej rodzajów wiązań ciesielskich. Dobierając je należy pamiętać że strop ma za zadanie przytrzymać ściany tak ażeby nie paczyły się ani na zewnątrz ani do środka. Zastosowanie wiązanie nie może także pozwolić na suwanie się belek po oczepie. Tak więc zastosowanie ma tutaj obłap z wrębem wzajemnym gdyż wykonanie wrębu tylko w belce stropowej umożliwiłoby suwanie się belki po oczepie, natomiast wrąb tylko w oczepie sprawiłby że belka nie trzymałaby ściany. Wiązanie to jak już kilka razy podkreślałem wymaga długiej końcówki belki wystającej poza ścianę co akurat w tym miejscu nie jest problemem. W oczepie można jak zwykle zastosować różne zamki.
Innym sposobem mocowanie belek stropowych jest wiązanie na x. Jest to bardzo dobre wiązanie gdyż unieruchamia belkę w obydwu kierunkach.
Jeszcze innym wiązaniem jest wiązanie na płaski ogon które to nie wymaga długich ostatków, a zatem stosujemy je wtedy gdy nie możemy lub nie chcemy wystawić belki stropowej przed lico ścian.
Montując belki stropowe należy pamiętać że jest to element przechodzący na wylot przez ścianę, a więc jest to miejsce w którym może uciekać ciepło z budynku. Ponadto belka skurczy się podczas gdy jej gniazdo pozostanie niezmienione. Żeby tym zjawiskom zapobiec powinno się gniazdo zrobić o jakieś 2cm mniejsze niż szerokość belki natomiast w bokach belki stropowej należy wykonać obustronne wcięcia o głębokości co najmniej 1 cm.(Ryc. 3)
Wszelkie zaciosy w belkach stropowych powinny być płytkie a więc na głębokość 2 do 4 cm w większych belkach, tak ażeby zbyt mocno belki tymi zaciosami nie nadwerężyć.
Końcówki belek stropowych zazwyczaj są ozdobnie zacinane. Poniżej załączam kilka przykładów zakończeń belek stropowych. (Ryc. 4)
