Polakowi jeno dom drewniany przystoi, a insze domy z błota tudzież kamienia, przez mularzy przysposobione, Frycom i inszemu kacerstwu zostawmy!
Onufry Zagłoba
Regiony Polski Drewnianej » Pomorze  |  Artykuł napisano: 09.02.2010
Pomorze Środkowe
Pomorze Środkowe
Region ten niegdyś był zamieszkany przez Słowińców- grupę etniczną różniąca się kulturowo od sąsiednich Kaszubów. Budownictwo szachulcowe, jakie na tych terenach dominowało, to szczególny rodzaj budownictwa szkieletowego.

Jadąc wzdłuż Polskiego Wybrzeża od wschodu mijamy Żuławy a później Kaszuby. Drewniane budownictwo Kaszub, choć ma swoją specyfikę, nie odstaje jednak znacząco od budownictwa innych regionów Polski Północnej. Na zachód od Lęborka i Łeby coś się zmienia. Nie znajdziemy typowego dla Polski budownictwa wieńcowego, zaczyna się tu tzw Kraina w Kratę czyli region budownictwa szachulcowego. Region ten niegdyś był zamieszkany przez Słowińców- grupę etniczną różniąca się kulturowo od sąsiednich Kaszubów.
 
Budownictwo szachulcowe, jakie na tych terenach dominowało, to szczególny rodzaj budownictwa szkieletowego lub inaczej słupowo ryglowego. W budownictwie tym ściany są zbudowane z podwalin, które leżą na podmurówce, lub bezpośrednio na ziemi. Na podwalinach stoją słupy które od góry spięte są belkami zwanymi oczepami. Pomiędzy podwaliną a oczepami są jeszcze jedna, dwie a czasami trzy poziome belki zwane ryglami. Ilość rygli zależy od wysokości ściany. W ścianie często też znajdują się elementy ukośne, których zadaniem jest usztywnienie budynków. Krótkie elementy ukośne to miecze, długie to zastrzały.

Szkielet taki czasami obijano deskami, czyli szalowano, wypełniano cegłą paloną, lub gliną którą obwijano beleczki drewniane wstawione w pola utworzone przez słupy i rygle. Glinę w ten sposób układano nazywamy właśnie szachulcem, a konstrukcję określamy szachulcową. Konstrukcja tego typu ma w sobie dużo gliny, elementy konstrukcyjne jednak są drewniane dlatego budownictwo takie zaliczamy do drewnianego.
Drewno malowano zazwyczaj na czarno a wypełnienie na biało, dzięki czemu powstawało ładna bardzo kontrastowa ściana.

Budynki tego typu były powszechne w miastach średniowiecznej Polski. Jednak na wsiach były rzadkie i należy je raczej wiązać z osadnictwem niemieckim. Na terenie Niemiec, było to najczęściej spotykany rodzaj ścian, w wielu miejscach tak jest do dzisiaj.

W Polsce jednak budownictwo szachulcowe jest czymś lekko egzotycznym, dlatego zdumiewają wioski w okolicach Słupska takie jak Swołowo czy Krzemienica, w których takie budownictwo dominuje do dzisiaj.

Specyfika tego regionu zaczyna być dostrzegana i doceniana. Funkcjonują tu dwa Muzea Wiejskie w Klukach i Swołowie. Samorządy stworzyły projekt nazwany Kraina w Kratę, który ma za zadanie promować region. To wszystko sprawia, że jadąc na plaże Ustki, Jarosławca czy Darłowa warto zwrócić uwagę także na wyjątkową kulturę materialną tego regionu.

Galeria zdjęć
Portal Internetowy o Tradycyjnym Budownictwie Drewnianym www.drewnopedia.pl
© Polska Drewniana Sp. z o.o. | ul. Duchnicka 3, 01-796 Warszawa | tel. 22 320 29 79 | biuro@polskadrewniana.pl
Pracownia Projektowa: ul. Św. Wojciecha 10 | 12-200 Pisz | 609 032 440

Projekt i wykonanie MASURIA® Krzysztof Szyszkowski
Kopiowanie zawartości bez zgody jest zabronione