Wojnowo to jedna z mÅ‚odszych wsi mazurskich gdyż powstaÅ‚a w wyniku zasiedlenia Puszczy JaÅ„sborskiej (obecnie Puszcza Piska) w pierwszej poÅ‚owie XIX w. przez Starowierców. Starowiercy zwani także Filiponami to odÅ‚am PrawosÅ‚awia, który nie chciaÅ‚ siÄ™ dać zreformować przez co popadÅ‚ w konflikt z Caratem w zwiÄ…zku z czym znaczna część Starowierców uciekÅ‚a przed przeÅ›ladowaniami do Rzeczypospolitej, a gdy Polska staÅ‚a siÄ™ Å‚upem Cara musieli przemieÅ›cić siÄ™ na Prusy. Dostali oni do osiedlenia  nieprzystÄ™pne i nie zagospodarowane do tej pory tereny wokóÅ‚ obecnej Ukty.

PowstaÅ‚o w ten sposób kilkadziesiÄ…t wsi miÄ™dzy innymi: Ukta, GaÅ‚kowo, Onufryjewo, Piaski, KadzidÅ‚owo itd. NajważniejszÄ… z tych wsi byÅ‚o Wojnowo przede wszystkim dlatego że tu powstaÅ‚o Å›wiÄ…tynia starowierców: molenna, klasztor żeÅ„ski z wÅ‚asnÄ… Å›wiÄ…tyniÄ…, a później po przyÅ‚Ä…czeniu siÄ™ części Starowierców do gÅ‚ównego nurtu prawosÅ‚awia powstaÅ‚a cerkiew prawosÅ‚awna (fot 24). Wszystkie te Å›wiÄ…tynie istniejÄ… i dziaÅ‚ajÄ… do dziÅ›. Jest to zatem niezbyt liczna wieÅ› z trzema Å›wiÄ…tyniami obrzÄ…dku wschodniego - ewenement na skalÄ™ Å›wiatowÄ….

Jak we wszystkich późno lokowanych wsiach mazurskich w Wojnowie utrzymuje siÄ™ przewaga budynków drewnianych. Budynki te na ogóÅ‚ pozbawione sÄ… cech ruskich, które miaÅ‚y starsze domy widoczne na archiwalnych zdjÄ™ciach, majÄ… charakter typowo mazurski. Wiele domów otynkowanych, które wydajÄ… siÄ™ być murowane po bliższym przyjrzeniu siÄ™ okazujÄ… siÄ™ być budynkami drewnianymi (fot 14).

Przewaga budownictwa drewnianego w Wojnowie jest pielÄ™gnowana Przez zarzÄ…d Mazurskiego Parku Krajobrazowego, który kontroluje wszystko co jest na tym terenie budowane i wyraźnie preferuje budownictwo drewniane. Moja pracownia ma też w tym udziaÅ‚  gdyż udaÅ‚o siÄ™ nam zaprojektować w Wojnowie dwa drewniane  budynki mieszkalne, z których jeden już stoi (fot 17).