Polakowi jeno dom drewniany przystoi, a insze domy z błota tudzież kamienia, przez mularzy przysposobione, Frycom i inszemu kacerstwu zostawmy!
Onufry Zagłoba
Regiony Polski Drewnianej » ÅšlÄ…sk  |  ArtykuÅ‚ napisano: 11.02.2010
Mysłakowice
Mysłakowice

WieÅ› gminna w powiecie Jeleniogórskim.

MysÅ‚akowice istniaÅ‚y już w XIV wieku, ale swój obecny ksztaÅ‚t zawdziÄ™czajÄ… osadnictwu tyrolskiemu z lat 30-tych XIX wieku. Tyrolczycy owi wyemigrowali z "nietolerancyjnej" Austrii do "tolerancyjnych" Prus i zostali osadzeni na katolickim ÅšlÄ…sku ponieważ u podnóża Karkonoszów byÅ‚o bardzo Å‚adnie prawie tak jak w Alpach. Taka jest oficjalna wersja ale znajÄ…c "tolerancyjność" paÅ„stwa Pruskiego  nie bez znaczenia byÅ‚o, że dziÄ™ki tym osadnikom można byÅ‚o przeważajÄ…cy na ÅšlÄ…sku żywioÅ‚ katolicki nieco rozbić a tym samym osÅ‚abić.  Akcje takie znamy także z katolickiej Warmii, na której po rozbiorach zaczÄ™to lokować protestanckie wsie.

Tyrolczycy mieli bardzo silnÄ… kulturÄ™ nie poddajÄ…cÄ… siÄ™ obcym wpÅ‚ywom, która przejawiaÅ‚a siÄ™ w osobnym dialekcie odmiennym budownictwie, strojach i zwyczajach.
NIestety po II wojnie Å›wiatowej ów dialekt, stroje i zwyczaje zniknęły wraz z mieszkaÅ„cami, natomiast budownictwo pozostaÅ‚o.

Domów tyrolskich jest w tej okolicy naprawdÄ™ dużo. Różne publikacje szacujÄ… ich ilość na 30-50 szt. Niektóre z tych domów zachowaÅ‚o siÄ™ w stanie niemal nienaruszonym tak jak je w 1837 roku wybudowano, inne sÄ… nieco przebudowane, jeszcze inne zmienione nie do poznania..

Domy te majÄ… nader prostÄ… bryÅ‚Ä™: plan mocno wydÅ‚użonego prostokÄ…ta na tym parter i piÄ™tro. CaÅ‚ość jest nakryta dachem dwuspadowym o niewielkim nachyleniu z rozlegÅ‚ymi okapami. Komunikacja na piÄ™trze odbywaÅ‚a siÄ™ za pomocÄ… ozdobnych balkonów- galeryjek, które sÄ… gÅ‚ównÄ… ozdobÄ… tych domów. Budynki te pod jednym dachem zawieraÅ‚y część gospodarczÄ… wraz z oborami chlewami itp., oraz część mieszkalnÄ…. Część mieszkalna byÅ‚a zazwyczaj drewniana natomiast gospodarcza murowana. W części gospodarczej nie  byÅ‚o galeryjek. ZdarzaÅ‚y siÄ™ także inne zestawienia materiaÅ‚owe: Parter murowany, piÄ™tro drewniane, domy caÅ‚kowicie drewniane a także budynki szkieletowe, w części gospodarczej oszalowane deskami, a w części mieszkalnej wypeÅ‚nione cegÅ‚Ä….

WiÄ™kszość tych domów wykonana jest jednak w technice wieÅ„cowej z bali prostokÄ…tnych wiÄ…zanych na obÅ‚ap, w zwiÄ…zku z czym ze Å›cian wystajÄ… ostatki. Na ÅšlÄ…sku   zdarzaÅ‚y siÄ™ takie wiÄ…zania, ale jednak  przeważaÅ‚ bardziej zaawansowany technicznie jaskóÅ‚czy ogon. W MysÅ‚akowicach nie spotkamy także jakże charakterystycznych dla ÅšlÄ…ska chaÅ‚up przysÅ‚upowych. Wszystkie te elementy Å›wiadczÄ… o wyjÄ…tkowoÅ›ci tej architektury, oraz potwierdzajÄ…, że sÄ… to wytwory czysto tyrolskie. W tej  architekturze nie widać żadnych wpÅ‚ywów ÅšlÄ…skich. WynikaÅ‚o to być może z odmiennej wiary i brakiem kontaktów z katolickim otoczeniem.

Poza domami osadników tyrolskich zwracajÄ… uwagÄ™ także późniejsze kamienice i osiedla przemysÅ‚owe zwiÄ…zane z funkcjonujÄ…cÄ… tu do dzisiaj fabrykÄ… lnu. Domy te wyraźnie nawiÄ…zujÄ… do architektury tyrolskiej. Jest tu także ciekawy paÅ‚ac o formach neogotyckich z wieku XIX i takiż koÅ›cióÅ‚, niegdyÅ› protestancki, obecnie katolicki.

MysÅ‚akowice to kolejny przykÅ‚ad jak bardzo różnorodna jest architektura drewniana dzisiejszej Polski. Warto wyrwać siÄ™ na chwilÄ™ z Karpacza czy też Szklarskiej PorÄ™by żeby zobaczyć tÄ… wyjÄ…tkowÄ… miejscowość.

Ilustracje:

1,2,3 NajÅ‚adniej utrzymany dom tyrolski w MysÅ‚akowicach, w którym obecnie znajduje siÄ™ restauracja „Dom Tyrolski”.
4 - Dom z poczÄ…tków kolonizacji Tyrolskiej. Napis po polsku znaczy: Boże bÅ‚ogosÅ‚aw Fryderyka Wilhelma III ( panowaÅ‚ 1797-1840)
5,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15,16,17 - domy chÅ‚opów tyrolskich w MysÅ‚akowicach i okolicach
18,19 - Kamienice w Mysłakowicach, inspirowane budownictwem tyrolskim
Galeria zdjęć
Portal Internetowy o Tradycyjnym Budownictwie Drewnianym www.drewnopedia.pl
© Polska Drewniana Sp. z o.o. | ul. Duchnicka 3, 01-796 Warszawa | tel. 22 320 29 79 | biuro@polskadrewniana.pl
Pracownia Projektowa: ul. Åšw. Wojciecha 10 | 12-200 Pisz | 609 032 440

Projekt i wykonanie MASURIA® Krzysztof Szyszkowski
Kopiowanie zawartości bez zgody jest zabronione